Monday, February 20, 2017

Cerpen Bahasa Bali

Sugihe Metuang Gegodan

Puniki conto Cerpen Basa Bali sane mamurda  Sugihe Metuang Gegodan. 

Sugihe Metuang Gegodan

         Diapin Sugih diapin lacur, jek sing ngidang ngelidan ane maadan gegodan hidup. Sakewala Luh Sukma sing ensap bersyukur teken Ida Hyang Widhi, ane suba ngicenin panugrahan marupa rejeki. 

     “Aduduuh kebus, neh kan ulung sube kopine”. Mejerit luh Sukma ulian ade anak mekaukan uli disisi. “Nggih, nggih, antosan dumun.” megegeson iya nyajakin tamiu ne.

      “Yih Nyoman Sweta, kenken gatrane man?, egar semune Ni Luh.

      “Becik luh, behhh… sube sukses jani timpal tiange. Asane jek mare dibi ajak nyilih pipis di Bank, saget jani be dadi nyonya Bos.” Canden timpalne teken Luh Sukma, ane sube metimpal uli cerik kanti Gede. Buka bebeke setata rarad rerod dugase pidan.

      “Dije I Made Ronda, kurenan iluh, jek sing taen mekunyit di alase ngajak timpal” sambilanga negak, peningalanne tolah-toleh, nguratiang seisi ruanganne.

     “Nyoman nu doen dueg mebladbadan” ngrikik ni Luh Sukma. Sambilange menehin tegakne, semune ucem nyirian kenene sungsut ulian kurenane kapah jumah. Baet asane tangkahne nglanturan nyautin petakon timpalne.

      “Made sesai luas ngalih barang man, makane kapah tepuk man. Jani gen ia nu luas”.

      “Luh tiang mai lakar ngidih tulung sik luhe, tiang lakar mesen rambut Barong anggen sesuhunanne. Usaha iluh kaden sube kasub” keto gegeson ia nglanturan petakon munggelin saurne Luh Sukma duaning suba katangkep semun timpalne pastine atine sedeng sedih.

      “Oh kenten, nggih-nggih man” mejujuk sambilanga terus ngorta kanti teka Ni Putu Riski uli sekolahanne, mare I Nyoman Sweta mulih. Puas rasa Luh Sukma ngorta teken timpal letne, Anut dogen, duaning sampun makudang-kudang warsa timpalne pindah umah. Jek mare jani tepukine buin.

      “Me adi Bale Dauh e sing maubetan?” Suarane ento sehasa ngesyabin nostalgianyane. “Yeh saje meme ngutang jaitan uli tuni, mu jani cening medaaran malu, nyanan tulungin je meme mejaitan.”

      “Nah me” Sahut Riski nenten nungkasin, ia nglantur ke Paon. Ni Putu Riski mula anak cerik ane subakti ring rerama. Jemet melajah lan metulungan. Ulian sube taen idup lacur, yadiastun sube sugih iia tusing taen metaluh nyuh (sombong) teken timpal-timpalne.

      Sayuwakti Suryane sampun padem, sanjane taler sampun mamargi joh. Sakewenten Sang Chandra sampun rauh ngantinin, makta kenyung, makta galang. Sakewala ten nyidayang ngicalang peteng atinne Luh Sukma.

      “Beli-beli Made, dije ye beli tusing mulih-mulih nden, uli ngenter sang surya kanti budal tusing mase ngenah tutuk cunguhne.” Petakne di ati.

      “Luh gaenang beli Kopi luh” lantas negak sambilanga mecik HP. mekesiab ia Ni Luh Sukma.

      “Yeh beli sampun teka, nah jani sube beli” gegeson mesaut. Nenten matolihan I Made Ronda nyiup kopi.

      “Hmm Beli, adi peteng mare teka beli? Kaden sube uli tuni pesu?”.

      “Ngurusin gae lah luh, lagian Riski sube makere tamat SMP jani, buine ngliunang lakar gaen pipise ” sing metolihan ulian inceg mecik hp.

      “Nah tiang bersyukur beli,sakewala tiang ngrasa amonean doen sube kangguang beli, sing je kuangan, be lebian ne beli. Sebet tiang sesai ngantosan beli jumah”

      “Nah, nah luh engkenan men” saurne palas.

      “Bapa, jani tu sampun SMA kelas 1, dadi tu nagih motor pa? pang aluhan tu masuk pa, pedalem mase meme ngatin kema mai?” mabuat pisan kenene. Nyabran rahina Putu atin ne kesekolah negak motor teken memene. sing je joh, sawatara 20 menit negak motor uli jumah neked diskolah antuk plaib motor ane biasa-biasa. Putu nak mule dueg matematika. Be mekelo ia minehin, sepatutne meli motor apang irit bensin. Toh pamuputne ia sing lakar ngidang terus-terusan mglantingan reramane. Sakewala uli makelo ngaptiang, mare jani ia seken-seken ngelah keneh nagih sik Bapanne. Nanging kene pesaut bapanne.

      “Ape ning motor? Cerik-cerik be nagih motor. Sing nawang ulian cening masuk SMA bapa sube liu jan ngelahang pipis! mayah pipis bangunan lah, pipis baju, pipis awal tahun, buin ane lenan. De ngendah-ngendah cening misi nagih motor!!” Makesiab Putu kena dengkik teken bapanne, lantas ia melaib ke kamarne. Ngeling gerung-gerung. Tumben bapane pedihne kene ajak ia. Apabuin masalahne sepele.

      “Engken ne cening” metakon memene sebet.

      “Sing engken me” nyaru-nyaruang egar, sujatine segukan elingne rasa sing ngidang ngengkeban isin atinne.

      “suud ngeling cening, meme sube nawang ape ne kesujatiane. Meme tusing ngerti teken bapan ceninge jani, tusing carah pidan. Memedih dogen gaene jani. Keto liune nekang pipis dije ye abane cening… ceniiingg....” Ngeling milu memene. Gelute Ni Putu sambilanga ngandong I Kadek ane konden bisa mejalan.

      “Beli bien beli mulih peteng, engken bin beli?”

      “Sing engken e luh!”

      “Beli suud monto mecik hp, dingehan tiang beli, tolih tiang! Mare neked jumah be mecik hp, sebet tiang beli. Sing nang cepok pendo, be sesai beli kekene. Sing nang padalem beli tiang jumah ngitungang anak cerik daduaaa….” Sekad sugih I Made Ronda mula kapeteng kalemah yen sing luas sinah mecik HP. Sambilanga be kedek-kedek padidi. Dikenkene bakat tepukina I Made Ronda bengong teken Ni Luh Sukma. Jek mekulek-kulekan monto gen gaene.

      “Nak kenkene beli, adi beli berubah?”

      “Apa luh? Luh gen je ngerasayang beli berubah! Beli sing je ade berubah!” tungkas satuane.

     “Apa sing, setata mamedih gen gaen beline, tiang ngerasa beli sing nu tresna teken tiang, sing je amonto, tegarang inget-ingetang beli…, taen beli muspa, nyakupang tangan di Sanggah? matolihan dogen tusing.” Dugas pidan, manut I Made Ronda, ensap muspa apisan dogen suba merasa iwang gede. Sane mangkin papinehne nungkalikane.

      “Sing kuat tiang beli… beli Made, lakar anggo gene beli pipis liu-liu, sakewala kulawargan beline tusing bagia? Sing apa pedalem pianake gerung-gerung ngeling ulian yeg beli, tumben ja pianake nagih. Nak kija abe beli pipis liu monto beli? Adi setata ngorahang kuangan pipis dogen, monto liune maan orderan kalemah kapeteng magae?” I Made Ronda kinkin ngrasa kabucuang. Ia nyagjagin, tanganne gemetar. lan…. Plaakkk… saget liman I Made Ronda e suba ngenenin pipine Ni Luh Sukma. makekalih pianakne ngeling di durin pintu kamare ane suba praya kakunci teken memene. I Made Ronda lantas ninggalin Ni Luh Sukma ne ebah lemet.

      “Kukuuuruyuuuukkkk” siape uyut sibarengan teka cahya Suryane. Sakewala Hening, sepi sekadi ten wenten kauripan di umahne Ronda. Makejang sing nyak mamunyi. Megae bo ja megae biase, sakewala tusing ada semu sumringah buin nang bedik. Telah dayane Luh Sukma, dot ia nawang apa ane ngranayang unduke buka kene. Nengil-nengil tutute kurenanne kala mejalan megae uli duri. Nganti lingsir Suryane nu masi tututanne. Konyang parilaksana I Made Rondane normal kantenanga. Tenang gigis atin Ni Luh Sukmane. Makeneh ia mulih, tonden lima tindak ia mebalik, be mepapasan jak cewek ABG buin seksi mageloran sayang-sayang. Sing med pesu kurenanne uli umah pelangganne sesai ngorder. Ragan Luh Sukmane sampun lemet, yeh paningalanne ngetel bales, sing percaya kurenan ane tresna sihinne nyidayang ngedayanin ia. Ne be belasan warsa ajake hidup, bisa-bisane kena gegodan buka kakene.

      “Ape je pelih tiang e ratu Bhatara?” Sing ngidang med-med ngoyong ditu. Lantas ia mekaad. Bingung ia tusing nawang lakar kija, mulih ka umahne boya. Takut Ia teken pianak-pianakne nepukan memene sane sengsara kadi puniki. Tanpa ambah pajalane, saget tan marasa ka umah Sweta batisne majalan

      “Man..., Nyoman Sweta”.

      “Engken ne luh, antos nden” gegeson ia ka paon.

      “Ne luh daar malu yehe, ceritayang jani apa ne undukne. Adi Luh ngeling nak engken ne?” yadiastun sakit kenehne, Luh Sukma ngutsahang nuturan makejang, kawentenan kulawarganyane, makejang kasatuayang kanti telah. Pengaptinne apang danganan kenehne teken timpal rumaketne. Kanti I Nyoman Sweta nyimpulan.

       “Oh yen keto, asane kurenan luhne kena guna-guna to luh”.

       “Mimih seken to man? Pantes be ia jani sing ingat teken somah pianak, tusing taen muspa, buin sesai masih bengong, kenkenan jadi men man?”

      Ngae be jak dadua to rencana apang ngidang ngajakin I Made Ronda ke Balian, yadiastun nguluk-nguluk pang nyak gen Made ke Balian meobat. Nunasicang masih ka Sanggah. Lantas bedik sakebedik ajak ia Made muspa ka sanggah, yadiastun keweh. Iluh mestine apang tuon, ngajakin ye maobat, nunas ica ka Sanggah. Kasuen-suenan pastikanne guna-gunane lakar ilang. Lantas sebet ia I Made, sakewala tusing nyidayang ngudyang-ngudyang. Persis buka anak linglung. Keweh-keweh akhirne berhasil ngajak I Made berobat. Makelo-makelo sadar ia I Made. Kasus nak luh ABG te polisi ne ngurusin. Jani I Made sube sesai muspa, pang sing nyidayang kena guna-guna lan ilmu hitam lainne. Sawireh ane incer-incer e kin luh ABG to nak pipis I Made dogen, tusing je demen jak Made. (Arum P./editing by: I Nyoman Sadra)


~Galah Pinih Mapangarga Imbeyang ring Jinah~


No comments:

Post a Comment